ทั่วๆไป กับไข้หวัดนก

                ไข้หวัดนก ( Bird flu ) ก็คือไข้หวัดใหญ่ชนิดหนึ่งที่เกิดกับสัตว์ปีก เป็นไข้หวัดใหญ่ที่แพร่ระบาดในสัตว์ปีกโดยเฉพาะนกน้ำมีสาเหตุมาจากเชื้อไวรัสชนิดเดียวกันกับไข้หวัดใหญ่ในคน ไข้หวัดนกมีทั้งชนิดที่ก่อให้เกิดโรคในสัตว์ปีกอย่างรุนแรงและไม่รุนแรง แต่ที่ระบาดในประเทศไทยและในหลายประเทศในช่วงเวลาประมาณ 2 ปี มานี้ เป็นชนิดที่ก่อโรครุนแรง นักวิทยาศาสตร์เรียกชื่อไวรัสตัวนี้ว่าเป็นสายพันธุ์ เอ็ช 5 เอ็น 1 (H5N1) * รายละเอียด *

                ไวรัสที่ก่อให้เกิดโรคไข้หวัดใหญ่มีอยู่ในนกน้ำอพยพหลายชนิด และแพร่มาสู่สัตว์ปีกที่คนเลี้ยง เช่น เป็ด ไก่ แล้วแพร่มาถึงคนได้ในที่สุด การระบาดของโรคนี้จึงควบคุมได้ยาก เพราะนกน้ำที่มีเชื้อไวรัสนี้สามารถอพยพข้ามประเทศ ข้ามภูมิภาค เกือบจะเรียกได้ว่าไม่มีพรมแดน เพราะเหตุนี้โรคไข้หวัดนกจึงชื่อได้ว่าเป็น “โรคไร้พรมแดน”

                เชื้อไวรัสในนกอพยพเหล่านี้ถูกปล่อยออกมาสู่สิ่งแวดล้อมจากการถ่ายมูลหรือจากสารคัดหลั่งต่างๆ เช่นเลือด น้ำมูก น้ำลาย น้ำตา เป็นต้น เมื่อสัตว์ปีกที่คนเลี้ยงและหากินอยู่ในสิ่งแวดล้อมเดียวกันกับนกน้ำเหล่านี้ ได้สัมผัสกับเชื้อโดยทางใดทางหนึ่ง ก็จะทำให้เชื้อเข้าสู่ร่างกายของมันได้ ถ้าเชื้อมีจำนวนมากพอก็จะเป็นเหตุให้สัตว์ที่ได้รับเชื้อนั้นป่วยและตายได้ เนื่องจากไม่มีภูมิต้านทาน เชื้อจะแพร่ต่อไปยังสัตว์ตัวอื่นได้ ดังที่เราจะเห็นสัตว์ปีกในเล้าเดียวกัน ชุมชนหรือท้องถิ่นเดียวกันตายหมู่นับร้อยในเวลาเพียงไม่กี่วัน การกำจัดหรือควบคุมไข้หวัดนกทำได้ยากมากเพราะมีสัตว์ปีกเป็นพาหะ โดยเฉพาะผ่านไก่ซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงเชิงธุรกิจที่มีจำนวนมากที่สุด

การระบาด

         การระบาดในสัตว์

                เชื้อไวรัสไข้หวัดนกในสัตว์ปีก พบครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2539 ที่ฟาร์มเลี้ยงห่านแห่งหนึ่งในประเทศจีน ต่อมาในปี พ.ศ.2540 พบการระบาดของสัตว์ปีกที่ประเทศฮ่องกงและพบการติดเชื้อในคนเป็นครั้งแรกด้วย ข้อมูลจากองค์การสุขภาพสัตว์นานาชาติ( OIE) พบว่ามีการรายงานพบเชื้อไข้หวัดนกในสัตว์ปีกตั้งแต่ปี 2546 เป็นต้นมา ซึ่งในปีแรกพบเพียงประเทศเดียวคือประเทศเกาหลี * การระบาดในปี 2547- พค.2550 *

                นอกจากการระบาดของไข้หวัดนกในสัตว์ปีกแล้ว ยังมีการตรวจพบเชื้อไข้หวัดนกในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่น โดยคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ตรวจพบเชื้อไข้หวัดนก H5N1 จากปอดแมว 2 ตัว จากการสอบสวนพบว่าแมวทั้ง 2 ตัวมีประวัติการกินซากไก่ที่มีการระบาดของไข้หวัดนกในเขตตำบลสามควายเผือก อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม แต่ไม่พบว่าผู้ที่เลี้ยงแมวนั้นป่วยด้วยไข้หวัดนก นอกจากนั้นแล้วพบเสือ 2 ตัว จากสวนสัตว์แห่งหนึ่ง ซึ่งมีประวัติการกินซากไก่แต่สามารถรักษาหาย1ตัว ตาย 1 ตัวจากการตรวจตัวอย่างเนื้อเยื่อปอดและเก็บอุจจาระจากเสือตัวที่ตายและเก็บอุจจาระจากเสือตัวที่รักษาหาย ตรวจพบเชื้อไข้หวัดนก (H5N1) จากตัวอย่างดังกล่าว

แสดงการกระจายของไข้หวัดนกในสัตว์
ตั้งแต่ปลายปี พ.ศ. 2546 – 2547 ในภูมิภาคเอเชีย

         การระบาดในคน

                ตามปกติไวรัสไข้หวัดนกจะไม่ทำให้เกิดการติดเชื้อในคน แต่นับตั้งแต่ พ.ศ. 2540 เป็นต้นมามีรายงานการติดต่อและการระบาดในคนหลายครั้ง ดังตาราง