ตามหลักการแพทย์อายุรเวทสอนว่า มนุษย์เป็นเพียงหน่วยเล็กๆ ของจักรวาล จักรวาลก็เป็นส่วนหนึ่งของมนุษย์ นั่นคือการสอนถึงความเชื่อมโยงระหว่างมนุษย์และจักรวาล มนุษย์เป็นหน่วยเล็กๆ ที่ถอดแบบจากจักรวาล ดังนั้น จักรวาลจึงเป็นส่วนหนึ่งของมนุษย์ด้วยเช่นกัน
          เมื่อเปรียบกับสิ่งแวดล้อมภายนอก, เอกภพ พลังของมนุษย์ก็ดุจทารก ความเป็นปัจเจกชนของมนุษย์ทำให้เราดำรงชีวิตอยู่อย่างแปลกแยกตัวตนจากจักรวาล
          อายุรเวทมองสุขภาพและการเจ็บป่วยอย่างเป็นองค์รวมทั้งร่างกายและจิตใจ พินิจพิจารณาอย่างถี่ถ้วนถึงความสัมพันธ์โดยธรรมชาติระหว่างปัจเจกบุคคลและอิทธิพลของจิตใจ, ปัจเจกบุคคลและสภาวะของสติความรู้สึกตัว, พลังงานและวัตถุ ดังนั้น ในคำสอนของอายุรเวท มนุษย์ทุกๆ คนประกอบด้วย ชีวเคมีและสัญชาตญาณภายในตน 4 อย่าง
          โดย ชีวเคมีและสัญชาตญาณภายในตน 4 อย่าง ประกอบด้วย ศาสนา, การเงิน, การสร้างครอบครัวและสัญชาตญาณในการใฝ่หาอิสรภาพ หรือกล่าวได้ว่า ต้องการสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจ, ต้องการความมั่นคงทางการเงิน, ต้องการมีผู้สืบสกุล และต้องการความเป็นอิสระ
          ดังนั้น สุขภาพที่สมดุลเป็นพื้นฐานในการบรรลุเป้าหมายตามสัญชาตญาณดังกล่าว ซึ่งอายุรเวทจะช่วยให้คนปกติรักษาสุขภาพไว้และช่วยให้ผู้เจ็บป่วยมีสุขภาพดีขึ้น
          อายุรเวทเป็นศาสตร์ของชีวิตที่เกี่ยวข้อง กับการรักษาทางการแพทย์และ อภิปรัชญา เป็นแม่บทแห่งศิลปะการรักษาทั้งหมด
          กิจปฏิบัติของอายุรเวทได้ถูกออกแบบเพื่อส่งเสริมให้มนุษย์มีความสุข, สุขภาพดีและพัฒนาการเจริญเติบโตอย่างสร้างสรรค์ คำสอนของอายุรเวทครอบคลุมองค์ความรู้ในการปฏิบัติเพื่อบำบัดตนเอง เป็นความรู้ที่ใครๆ ก็สามารถฝึกได้ ด้วยความสมดุลที่เหมาะสมของพลังงานทั้งหมดในร่างกาย
          การปฏิบัติตามแนวทางอายุรเวทสามารถชะลอความเสื่อม ลดทอนโรคภัยจากกระบวนการทางกายภาพ ตลอดจนกำจัดอาการเจ็บไข้ลงได้อย่างเห็นผลชัดเจน แนวคิดนี้เอง คือ พื้นฐานศาสตร์อายุรเวท ศักยภาพเฉพาะบุคคลในการบำบัดรักษาตนเอง